Сырдария ауданына қарасты Шіркейлі ауылында үйдің сыртқы бетін қаптайтын құрылыс материалы шығып жатыр. Ауыл тұрғыны Пазылбек Әбіш бұл кәсіпті үш жылдан астам уақыт бұрын бастаған. Бүгінде кәсібі дамыған азамат ауыл, ауданды былай қойғанда облыс орталығының да нарығын жаулай бастаған.
Пазылбек өндіріп жүрген талшықты бетоннан жасалған жабынды панельдерді облыста кәсіп қылғандар көп. Бірақ, Пазылбектің әдісі жабындының өміршеңдігіне, сынбайтынына негізделген. Оның айтуынша, қып-қызыл ақшаға алған тұтынушының жағдайын бірінші ойлау керек.
– Оқыс жағдайдан соққы көріп, болмаса абайсыз ұрып алсаңыз, мына бетон жабынды жарылады. Бірақ бөлініп, сынып қалмайды. Құрамында беріктікті қамтамасыз ететін қоспалар бар. Сол себепті, мендегі өнімнің сапасы жоғары. Қазір көршілес ауылдар, аудан орталығымен қоса, облыс орталығына да аяқ бастық. Жарнамаға баса мән беріп жүргенім жоқ. Бірақ соның өзінде қазір тапсырысқа үлгермей жатырмын, – дейді ол.
Кәсіпкер жыл бойы жұмыс істейді. Ауыл шетінен ғимарат сатып алған. Қазір соны кәдеге асырып, үлкен цехқа айналдырған. Цехта бетон құятын бөлме, одан әрі кептіретін бөлме, ал шетінде дайын өнімдерді сақтап, оны тұтынушыға жөнелтетін бөлме даярланған.
– Мен жыл бойы жұмыс істеймін. Тапсырысты реттеп, орындай беремін. Ал тұтынушы орнаттырып болған соң, күн жылыда өзі қалаған түске сырлап алады. Бағасы да қолжетімді. Шаршы метрін 2500 теңгеден сатып жатырмын. Терезе-есіктің айналасына салатын түрлері де бөлек болады, – дейді кәсіпкер.
Пазылбек Тынысбекұлы алдағы уақытта еуро қоршауды да қолға алуды ойлап жүр. Тек қолдың қысқалығы балақтан тартатыны рас. Мемлекеттік бағдарламалардың біріне қатысып, құрал-жабдық алуға ынталы. Қажеттінің бәрі елде болғаны тұрғындарға жақсы. Шіркейлі ауылы бұған дейін де құрылыс заттарын шығарудан көш басында. Елді мекеннен үйдің сылақ түрлері, кафель желімі, құрылысқа қажетті қара қағаз тәрізді заттар бұған дейін де шығарылған. «Елде болса, ерінге тиеді» деген ұстанымда амангелділік ағайындар да бар. Мұнда «Ақмаржан» дүкені тек азық-түлікпен ғана емес, елге қажеттінің барлығымен қамтамасыз етіп отыр.
– Әдепкіде азық-түлік дүкенін ашқанбыз. Кейін үлкейтіп, құрылыс заттарын сата бастадық. Ауыл болған соң мал ұстайтындар көп, жемді де әкеліп қойдық. Ал қыс түссе, көмірді қаппен алатындар үшін қызметіміз де бар. Жеткізіп те береміз. Кәсіпте елдің қажетіне жарап, кәдесіне асып жатса, ең жақсысы – сол, – дейді кәсіпкер Мөлдір Түменбай.
Халықтың бәрі бірдей құрылыс заттары мен жем-шөпті жүк көлігімен қаладан таси бермейді. Алыстан арбалағанша, жақыннан дорбалап жүр. Ауыл тұрғыны Мейрамбек ауылда осындай үлкен дүкеннің бар екеніне қуанышты.
– Шынын айтсақ, қаладағы үлкен-үлкен құрылыс заттарын сататын базарлармен бірдей бағаны ауылда орнату – халықты ойлау. Әрбір кәсіпкер осылай елдің алдындағы жауапкершілігін түсіне отырып, еңбек етсе, бір-бірімізді жақсылап қолдаған болар едік. «Ақмаржан» дүкеніне келіп, қажетіңді тауып аласың. Бір ауылға осындай үлкен бір дүкен керек-ақ. Оны түсініп, жұмыс істеп жатқан кәсіпкерлерге алғыс айтамыз, – дейді ол.
«Ақмаржан» дүкені Амангелді, Айдарлы, Жетікөл ауылдарының басын қосатын үлкен трассаның бойында. Бұл дүкеннің үш ауылға да ортақ міндетін жүзеге асыруға үлкен сеп. Бүгінде мұнда 4 адам тұрақты жұмыс істеп, нәпақасын айырып жүр. Аудандық кәсіпкерлік және өнеркәсіп бөлімінің басшысы Алмат Сәдуақасовтың айтуынша, жыл басынан бері аудан бойынша жеке кәсіпте 4 533 адам жұмыспен қамтылған. Оның ішінде заңды тұлғаларда 964 адам, жеке кәсіпкерлікте 1503 адам, ал шаруа қожалықтарында 2066 адам еңбек етіп жүр.
– Биыл жыл басынан бері шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері 6,7 млрд теңгенің өнімін шығарды. Сол уақыт аралығында мемлекеттік және өңірлік бағдарламалар аясында құны 5,1 млрд теңгені құрайтын 179 жобаға қаржылай қолдау көрсетілді. Оның ішінде құны 4,9 млрд теңгенің 50 жобасы несие болса, құны 202,8 млн теңгенің 129 жобасы – грант қаражаты. Аграрлық несие корпорациясы арқылы «Іскер» бағдарламасы бойынша құны 20,5 млн теңгенің 3 жобасы, «Кең дала-2» бағдарламасы бойынша құны 3,7 млрд теңгенің 15 жобасы және «Агробизнес» бағдарламасы бойынша құны 12,6 млн теңгенің 3 жобасы қаржыландырылды, – дейді Алмат Сәдуақасов.
Айта кетейік, «Байқоңыр» ӘКК-ы арқылы қаржыландырылатын «Ауыл аманаты» бағдарламасы аясында 109,5 млн теңгенің 13 жобасы да – осы қолдау тапқандар қатарында. Ал шаруашылық жұмысына қажетті техника мен құрал-жабдық алғандар да бар. Олар «ҚазАгроҚаржы», «Технолизинг» АҚ-ның Қызылорда филиалы арқылы құны 1121,0 млн теңгеге қажетті заттар сатып алған. «Ұлттық жоба» шеңберінде жаңа бизнес идеяларды іске асыру мақсатында 1 572 800 теңгеден 129 адамға 202,8 млн теңге көлемінде мемлекеттік қайтарымсыз грант берілді.
Дәулет ҚЫРДАН,
Сырдария ауданы.
Фото автордікі.