Арайлы Ақмешіттің Алашқа астана болғанына 100 жыл толды. Осы ғасыр тойында ұлт руханиятын ұлы биіктерге көтеріп, сұлу Сырдың айбынын асыруға тиіспіз. Қастерлі топырақта қасық қаны қалғанша қазаққа қызмет еткен Ахмет Байтұрсынов, Сәкен Сейфуллин, Бейімбет Майлин, Сәбит Мұқанов, Темірбек Жүргенов, Ахмет Жұбанов сынды саяси қайраткерлер, әдебиет, мәдениет саласының белді тұлғаларының ізі қалды. Сол жылдардың көрінісін жадымызда жаңғыртып, санамызға сіңірер іс-шаралардың бірі – Әбділда Тәжібаев атындағы облыстық ғылыми-әмбебап кітапханасында өткен «Алаштың астанасы – Қызылорда» тақырыбындағы кітап көрмесі.
Ұлт зиялыларының ту тіккен ордасы Орынбордан Ақмешітке ауысқан 1925 жылы қала атауы Қызылордаға айналса, бұған дейін «киргиз» атанып келген өзіміздің ұлттық атауымыз «қазақты» қайтарып алдық. Қызылорда астана болған жылдардың ең бір ұлы ұлт мұраты осында жатса керек. Сырдың бас шаһары осылайша тарихымызда тек астана болғанымен қатар, ұлтымыздың айдар тағылған қастерлі атауының қайта оралуымен де ерекше. Бұл – ақиқат.
Тарихтың тамырын тартқан кітап көрмесінің мақсаты – өңіріміздің өткені мен бүгінін бағамдау, туған жерімізді ұлықтау. Көрменің ашылуында облыстық ардагерлер кеңесі төрағасының орынбасары Өмірбек Шәменов, қоғам қайраткері Сайлаубай Әбішев, қалалық «Ақмешіт ақшамы» газетінің бас редакторы Сәрсенкүл Бихожа сөз сөйлеп, қала тарихына қатысты құнды деректерді қозғап, оқырманмен ой бөлісті.
Бұл көрме – еліміздің кешегісі мен бүгінін таразыға салып, тарих толқынындағы өз бағамызды бағамдайтын іс-шара. Шаһарымыздың өткенінен хабар беретін 500-ден астам тарихи-танымдық жинақтар, фото-альбомдар мен кітаптар қойылды. Мұндағы кітаптарда өңірдің бай тарихи-мәдени мұрасы, әлеуметтік-экономикалық дамуы айтылған, – дейді кітапхана директоры Нұрлыбек Мыңжас.
«Даңқы асқан, тарихы дастан – Сыр елі», «Қызылорда астана болғанда», «Тарих айдынындағы тұлғалар», «Жыр-әннің елі, Тұранның төрі», «Жаңарып, жасанған шырайлы шаһар» тақырыптарымен топтасқан кітап көрмесі Қызылорда қаласының тарихи-жағрафиялық орналасуы, оның Тұран ойпатындағы алатын орны, тың деректер жазылған шаһарымыздың ертедегі тарихы және қазіргі көрінісі сипатталған. «Ақмешіт ақшамы» газетінің бас редакторы Сәрсенкүл Бихожа сол уақытта ұлт зиялылары шоғырланған Сыр өңірін қазақтың мақтанышы санайды.
Қызылорда астана болған жылдары қазақтың ең мықты зиялылары, қайраткерлер осында шоғырланды. Олар осы жерде тұрып, ұлттың ертеңін жарқын етуге бағытталған шешімдер шығарды. Қазақты қазақ етті. Міне, сондықтан Қызылорда – ұлттың мақтанышы, біздің мақтан етер тарихымыз, – деді С.Бихожа.
Көрмені зиялы қауым мен БАҚ өкілдері, қаламгерлер, ұстаздар, студент жастар мен мектеп оқушылары, қала тұрғындары тамашалады.
Дәулет ҚЫРДАН.
(Сурет кітапхана қорынан алынды)