Кәсіптің түрі көп. Әр адам өз табиғатына, қызығушылығына қарай кәсіп түрін таңдайды. «Жұрттың бәрі істеп жатыр ғой, мен де көре салайыншы» деген пікірмен кәсіпкер болып кетпейсің. Қай істе болмасын, ең бірінші адамның жүрек қалауы керек. Сырдариялық Айдана Алмасбекқызы да бала кезгі хоббиын кәсіп түріне айналдырды.
Бүгінде гипспен жұмыс істеу сәнге айналып, дамып келе жатқан қолөнер түрі. Халық сұранысына байланысты аталған кәсіптің көзін тапқандар жеткілікті. «Кәсіп нан сұрамайды, ол өзі тамақтандырады» деген түсінік қалыптастырған Бесарық ауылының тұрғыны Айдана гипстен түрлі кәдесый, заманауи үлгідегі тойтабақ, түрлі қобдиша, қыз-келіншектерге арналған жиынтық жасап табыс тауып отыр.
Айдананың кәсіптің қыр-сырын үйреніп, дамытып жатқанына бір жыл да толмапты. Десе де, кейіпкеріміздің қолынан шыққан дүниелер тұрғындардың қызығушылығын тудыруда. Бір қызығы, сұраныстағы дүниелер үй жағдайында жасалады. Бұл кәсіп түрін отбасылық бизнес деп атауға да болады. Себебі Айдананың қолынан шыққан дүниелерді қайын атасы жинастырып, балалары сырлап, анасы (енесі) қаптап береді. Ал отағасы тапсырыстарды үйді-үйге дейін жеткізеді.
Көздің жауын алатын бұйымдар жоғары сапада, асқан ұқыптылықпен әзірленеді. Сондықтан да тойдың сәнін келтіретін заттарға тұрғындар тарапынан қызығушылық жоғары.
– Бала күтімімен үйде отырған кезде «қалай да, бір нәрсемен айналысу керек» деген ой маза бермейді екен. Әйтеуір бір істі қолға аламын деген құлшыныс кәсіпке жетеледі. Бұрын-сонды өзім әр жерден көрдім, қызықтым, жасалу жолдарын, керек заттарын қарап жүрдім. Осылайша, «үйреніп кетемін» деген шешімге келдім. Көп қателіктер жібердім. Алғашқы жасалған заттар сапасыз болды. Көбі сынып қалды, дұрыс қатпады, кеппеді. Қосылу керек деген кей заттардың көлемі кем болады. Ал қазіргі күнде бұл істің маманы болдым. Бұрын таразыға өлшейтінмін, жобамен, көз өлшеммен жасайтын деңгейге жеттім. Кәсіпке бет бұрмай тұрып, шеберлік сабағын алып, қолымды жаттықтырдым. Өзіммен-өзім көп жұмыс істедім. Асықпадым, үйренуіме, қателік жасауыма мүмкіндік бердім. Қателік арқылы сабақ ала білдім. Жасаған дүнием ойдағыдай шықпаса да мойымадым. Икемім болған соң тез үйрендім. Бірақ бастапқы жасағандарым сәтсіз шықты. Бірден тапсырыс алған жоқпын. Әбден қыр-сырын үйреніп, қолым жаттыққанша бос уақытымда жасай бердім. Алғашқы тапсырысым – қыз ұзату тойына 250 даға сандықша (шкатулка). Әр данасын әсемдеп, сыртын тапсырыс иесінің қалаған түсіне бояп беремін. Сыртын арнайы қаптап, иесіне тапсырамын. Тапсырыстардың ішіндегі ең көбі –270 дана ат мүсінді ақша жинайтын қорапша болды, – дейді Айдана Мұхамедирова.
Қай кәсіпті де отбасы болып ақылдасып, бірге шешім қабылдаған дұрыс. Жоғарыда атап өткендей, бұл кәсіппен үй іші түгел айналысады. Кәсіптің мәні де осы. Ауызбіршілікпен жасаған дүниенің де сапасы жоғары болмақ.
Кейіпкеріміз бала күнінен қолөнер жасауға қызығып, әр түрлі дүниелер жасаған. Уақыт өте келе тапсырыс түрі артты. Қолынан шыққан туындыны бәрін әлеуметтік желіге жүктейді. Жұмыс барысын видеға түсіреді, оны жөндейді. Аяқталған соң да барлығын жариялап отырады. Тапсырыс берген адамның талғамымен санасады. Жауапкершілікті жоғары бағалайды.
– Мен жасаған әр дүние тұтынушылардың көңілінен шығуы керек. Той иелері қысылмай-қымтырылмай ұсына білсе болды. Онымен қоса мектеп оқушылары, кішігірім туған күн кештерінде тапсырыстар түседі. Күн-түн болса да, барынша сапалы, әдемі дүние жасауға тырысамын. Үй жағдайында жасағандықтан да, оны үйдегі пешке кептіріп, жақсылап дайындап беремін. Бір тапсырыс берген кісі, екінші қайтара тапсырыс беріп жатады. Қармақшы, Қазалы, Сырдариядан, кей кездері қаладан да сұраныс артты. Бұл кәсіпті кеңейтіп, тойтабаққа ұсынатын өзге де дүниелерді қоссам деген жоспарым бар, – дейді ол.
Кәсіп бастау үшін айқын мақсат керек. Бірінші кезекте қалтаны қалыңдату емес, сүйікті ісіңді сапалы жасау. Нарықты зерттеу, сұранысқа талдау жүргізу қажет. Аталған ұстанымның үдесінен шығу табысқа бастар негізгі тетік екенін дәлелдеп келеді. Расында, бастаған істі жан дүниеңмен атқара білгенге табыс көзі келеді. Өнерлі жастың айқын мақсаты мен алға жетелейтінін арманы әлі талай белесті бағындырады деген үміт мол.
Мөлдір Сабыржан