Елге еңбек ету кез келген адамның қолынан келе бермейді. Өз мүддеңнен елдің мүддесін биік қоя алу – тәрбиеге байланысты ұғым. Қала іргесіндегі Баймұрат батыр ауылының тұрғыны Темірбек Қазымбеков – осындай жан. Ол үшін тұтас қазақ даласы туған жеріндей. Қазаққа қызметті мойынға міндет етіп алған қарапайым жанның отбасында болып қайттық.
Сырдария ауданына қарасты Іңкәрдария ауылындағы №186 орта мектепті бітірген Темірбек Елешұлы өзінен бұрын Баймұрат батыр ауылына қоныс аударған отбасына келеді. Алдымен мектепте оқып жүрген жылдары механизаторлар дайындайтын кешкі оқуға барып, қолына табақтай куәлік алып, темір тұлпардың тілін меңгерді. Кішкентайынан техникаға құмар жас 1973 жылы мектеп бітіріп, аттестат алғанда тракторист деген куәлікке қоса қол жеткізді. Қос құжатты қолға алған жас маман сол уақыттағы машина сынау стансасы деген атты алып, іргелі шаруашылық атанған осы елді мекенге ат басын бұрды.
– Мұнда келген соң өзіме жатық техниканың руліне отырдым. Қызметім – сынақшы механизатор. Бұл жерде алты зертхана бар екен. Біздің зертхананың басшысы – Жақсылық Нұрашев. Бізге түрлі мемлекеттен ауыл шаруашылық техникалары келеді. Біз оларды сынап, жөндеу керек, қайта жасау керек жерлері болса, қайта жібереміз. Бірде Жақсылық ағай шақырып алып, отбасылық жағдайымды сұрады. Өзімнен кейін алты бауырым мен шешем бар. Әжем бар. Әкем ертерек қайтыс болған. Осы жағдайды білген соң ол маған «Жас кезіңде оқып ал» деп кеңес беріп, қолдайтынын жеткізді. Осылайша мен Қызылжармадағы ауыл шаруашылық техникумын бітірдім. Кейін әскерге барып келдік, осылайша өмір жалғасын тапты, – дейді Темірбек ағай.
Бұл елді мекенде ол кезде тұрғындарға барлық жағдай жасалған болатын. Темірбек ағай бүтіндей бір ұжымды басқарды. Мал азығын дайындайтын арнайы бригада болды. Техникасы да өзінде, тұқымы да өзінде. Мал шаруашылығын дамытуды қолға алған шаруашылық мал азығын да осылай қолға алған. Темірбек Елешұлы осы үлкен ұжымды басқарып, мұнда да елдің қамын ойлады. Кейін ауылдың коммуналдық саласын мойынға қамыт қылып, елдегі шаруашылықтың барлығы жекешеленген тұстағы қиындықты да бастан өткерді.
– Коммуналдық қызметтің барлығы тегін болатын. Су, жарық, қоқыс шығару – мұның барлығы тегін болып келген соң, құлдырап жатқан тіршілікті алып қалу да өзімізді өзіміз қамтамасыз ету керек болды. Халықты ақылы қызметке үйрету қиын болды. Насостар істен шығады, халық ақысын төлемейді. Қолда бар төрт түлікті осы жұмысқа салдым. Жұмысты тоқтатпау керек. Осылай қанша жыл жұмыс істедік. Су насостары істен шықса, орнына көрші ауылдардан техникамен су тасып, халыққа таратқан кездер де көп болды. Кейін алдымен ауызсуды өткіздік. Артынша электр жарығын да тиісті салаға тапсырдық. Бірақ сол өтпелі кезеңдегі қиындық ойдан кетпейді, – деді Темірбек Елешұлы.
Елдегі «Ақбұлақ» бағдарламасы арқылы ауылдарға таза ауызсу құбырын тарту жұмысының кезегі Баймұрат ауылына келді. Мұнда да сырттан келген компанияға елдің тыныс-тіршілігін білетін кәнігі маман керек болды. Бұл уақытта Темірбек ағай мұнай компаниясында вахталық әдіспен жұмыс істейтін.
– Бір күні үйге тәуір шетелдік автокөлікпен біреу келді. Темірбекпісіз деді. Әңгімесінің жай-жапсарына үңілсем, «Ақбұлақ» бағдарламасымен ауылға су әкелмекші. Соған маған учаске басшысы қызметін ұсына келіпті. Отбасыммен ақылдасып, зейнетке жақын қалғанда ел асып, сыртқа бармай, ауылдағы жұмыстың бел ортасында болайын деп шештім. Құбырларды тартып, үйлерге қосып болған сәтте ауыл әкімі зейнетке дейін елдегі ауызсуға жауапты маман болуды тапсырды. Қай жұмыста да елге қызметті бірінші орынға қойдым. Бәлкім, содан болар, әлі күнге көптеген қоғамдық ұйымдардың төрағасымын. Төраға деген қызмет басымнан асып жығылады. Солардың ең үлкені – ауылдың ардагерлер кеңесінің төрағасымын. Аталар кеңесі де мойында тұр, – деді кейіпкеріміз жылы жымиып.
Бүгінде елдегі 230-дай еңбек ардагерін басқарып, төрағалық етіп жүрген Темірбек Елешұлы жұбайы Күлімхан Қазымбекова екеуі Құдайдың берген үш ұлын тәрбиелеп, олардан 7 немере, 3 шөбере көріп отыр. Ұрпағын еңбекпен тәрбиелеп, оларға ақылын айтып, бағыт-бағдар беріп жүр.
– Қазақта «Баланы – өскенше, немерені өлгенше бағасың» деген керемет сөз бар. Өмірге шөбере келген соң оны да бір мейірлене иіскегің келеді. Бірақ, немеренің аты немере екен. Шөбереге ата болайын десең, оның өзінің атасы бар екен. Ыстығы немере. Балаларды еңбекке баулып, олардың өмірден дұрыс бағыт-бағдар алуына бар күш-жігерімізді салып келеміз, – деп сағатқа қарай берген Темірбек ағай бие сауатын уақыттың келгенін жеткізді.
Байқасақ, қалаға қарасты ауыл болса да, қазақтың атакәсібі – мал шаруашылығынан ажырамаған. Қорада асыл тұқымды бұқа тұр. Ауылдың ірі қарасын асылдандыруға да қомақты үлесі бар. Бұзаулар да қонақ келгенін білгендей қораның шарбағынан бастарын қылтитып сәлем берген сыңай көрсетті. Ал Темірбек ағай жанына немересін ертіп, бие саууға беттеді. Қолына шелегін ұстаған иесін көріп, күрең бие дереу орнына барып тұра қалды.
– Қазір хабарласып, бос уақытқа жалызып қояды халық. Саумалды басынан ішіп, үйреніп қалды. Кейбірі әкеп берші деп өтінеді. Оған да қызметіміз дайын. Сапалы, табиғи саумалға сұраныс жоғары. Қайсыбір жылы вирустың кезінде жұртшылық осы саумал арқылы жан бақты. Емдік қасиеті мол ғой. Немерелерді де осы іске баулып жүрміз, – деді ақсақал.
Шоқпардай кекілі бар қамыс құлақтың қадіріне жеткен қазақ қой. Мінсе көлік, ішсе сусын, жесе ас. Бие қажетті мөлшердегі саумалын берді де, сауын орнынан шығып, шөпке беттеді. Малдың өзін ақылды етіп тәрбиелеуге болады. Ол иесіне байланысты. Техниканың тілін меңгергеннен бөлек, елдің егін, коммуналдық саласын басқарған Темірбек Елешұлы мал шаруашылығын да ұршықша иіріп отыр.
– Қазақ «еңбектің наны тәтті» деп бекер айтпаған. Әрбір әрекеттің жемісті нәтижесін көріп келеміз. Саумалды да немерелерге үйретіп, оларды еңбекке баулып жүрмін. Ізіңдегі ұрпағың ісіңді жалғап жүрсе, бақыт емес пе?! – дейді малға шөп салып жатып.
Толғауы тоқсан тіршілікте түрлі адамды жолықтырамыз. Сабаға қымыз сапырып, қонағына ұсынған шаңырақтан біз қазақтың «кең болсаң, кем болмайсыңын», «қолы қимылдағанның аузы жыбырламайтынын» және елге қызметтің қай кезде де абырой сыйлайтынына куә болдық.
Дәулет ТҰРСЫНХАНҰЛЫ