Кәсіп бастау тек қаржыны ғана емес, тәуекелділікті болжай алу мен жүректілікті қажет етеді. Міне, сонда ғана ойға алған әрбір бастаманың сәтті болу ықтималдығы арта түспек. Қолда бар қаржымен кәсіп ашып, бүгінде сол ортада өзінің абыройы мен беделін, орнын айшықтаған Айзада Асқарбек бізбен тәжірбиесімен бөлісті.
– Кәсіпті 100 мың теңгемен бастады дегенді жаңалықтан оқыдым. Осы қаншалықты рас?
– Ып-ырас. Мен өз кәсібімді небәрі 100 мың теңгемен бастадым. Көпшілік кәсіп бастау үшін үлкен қаражат керек деп ойлайды. Бірақ менің жолым басқаша болды. Мен кішкентай қаржымен де үлкен нәтижеге жетуге болатынын сенімді айта аламын. Ол ақшаға емес – ойлау жүйесі мен әрекет стратегиясына байланысты. Ең алдымен мен ішкі ойымды өзгерттім. «Ақша жоқ, қолымнан келмейді» деген ойдың орнына өз-өзіме: «Не істей аламын? Қалай бастасам болады?» деген сұрақтарды қоя бастадым. Сол кезде менде қорқыныш болған жоқ. Керісінше, мен әрдайым өзімді үлкен жетістікке бара жатқан адам ретінде елестететінмін. Сол ішкі сенім мен позитивті ойлар мені бүгінгі жетістігіме жеткізді.
Қаржы аз болғандықтан, мен бар ресурстарымды тиімді пайдалануға тырыстым. Ең үлкен ресурсым — уақыт пен инстаграм болды. Мен уақытымды контент жасауға арнадым, білімімді бөлістім, макияжға қатысты пайдалы кеңестер мен күнделікті жұмысымды көрсетіп отырдым. Ең алғашқы клиенттерім өзімнің таныстарым еді. Ал инстаграм – менің басты құралым, жарнама алаңым және портфолиом болды.
– Демек, әлеуметтік желінің мүмкіндігін барынша пайдаландыңыз…
– Мен ешқашан ерінбедім. Күн сайын пост салдым, стористе тірі болдым. Ал басында өз біліміммен тегін жұмыс істеуге де қарсы болмадым: коллаборациялар, бартерлер, ұсыныстар арқылы тәжірибе де, таныстар да жинадым. Тапқан алғашқы табысымды қайта өзіме, яғни біліміме инвестицияладым. Себебі мен кәсібімнің өсуі өзімнің ішкі өсуіме тікелей байланысты екенін түсіндім.
Блог жүргізуді ешқашан тоқтатпадым. Мен макияжды емес, адамдарға нәтиже мен сенімділік сата бастадым. «Дейін – кейін» жасап, әйел адамның қалай өзгеріп, жарқырап шығатынын, сол арқылы сенімді бола алатынын көрсеттім. Бұл әдісім адамдарға әсер етті. Клиенттер келе бастады. Олар тек қызметімді емес, менің көзқарасымды, шынайылығымды, энергиямды таңдады. Мен ешқашан тек ақша үшін жұмыс істеген жоқпын. Мен үшін сапа маңызды болды. Себебі бір клиент – айналасындағы он адамға тегін жарнама. Осылай сарафандық радио мен әлеуметтік желі арқылы, аз қаражатпен басталған кәсібім біртіндеп үлкен бизнеске айналды.
– Осының бәріне жалғыз үлгересіз бе?
– Қазір менің жанымда көмекшім бар. Ал енді әлеуметтік желідегі жұмысымды кеңейтіп, блог жүргізу бағытымда кішігірім команданы құруды бастап кеттім. Себебі мен көкке өрлеу үшін бәрін өзің істеу шарт емес екенін түсіндім. Әр істі өз маманына сеніп тапсырып, өзіңнің басты миссияңа көбірек уақыт бөлу – бұл нағыз өсу сатысы.
Менің мақсатым – Айзада Асқарбектің жеке бренді жай ғана блог емес, әлемдік деңгейдегі сенімді брендке айналуы. Бұл – менің бала күнгі арманым. Мен қазір сол арманға күнде бір қадам жасап келемін. Шағын болса да, тұрақты, саналы және сенімді қадамдар.
Мен үшін блог – тек сату құралы емес. Бұл – идея, әсер, шабыт тудыратын кеңістік. Мен адамдарға макияж арқылы сенімділік сыйлаймын, ал блог арқылы ой салып, оятамын.
Алдағы уақытта менің командам тек салонда ғана емес, онлайн кеңістікте де күшейе түседі. Себебі, мен бұл жолды жалғыз емес, жарық адамдармен бірге, сүйіспеншілікпен және жүйелі түрде жүріп өткім келеді.
– Өзің істеу шарт емес деп қалдыңыз. Ойыңызды айтпай ұғатын сенімді, лайықты мамандар таба алдыңыз ба?
– Қазір мен өз уақытым мен энергиямды нақты, ең маңызды бағыттарға арнауға шешім қабылдадым. Сол себепті біртіндеп жұмысты бір жүйеге қойып, әр істі өз маманына сеніп тапсырып жатырмын. Әрине, бүгінгі күнге дейін бәрін өзім жасадым. Контент те, клиенттермен байланыс та, оқыту да — бәрі менің қолымнан өтті. Бұл кезең мені көп нәрсеге үйретті, шеберлігімді шыңдады. Бірақ уақыт өте келе мен бір нәрсені анық түсіндім, бәріне өзің үлгеру мүмкін емес, ал солай өмір сүру масштабтың жолын бөгейді. Егер менің мақсатым – өз атымды республикалық емес, халықаралық деңгейге көтеру болса, мен тек орындаушы емес, стратег ретінде әрекет етуім керек. Осы ой мені жаңаша ұйымдасуға, командалық үлгіні қалыптастыруға итермеледі. Бүгін мен бір нәрсеге нық сенемін: өсу үшін – сену керек, масштаб үшін – бөлісу керек, ал армандар үшін – жүйелі түрде алға қадам басу керек.
– Болашақта мұнан өзге де мақсаттарыңыз бар ма? Кәсіпті кеңейту, тағы бір қырынан бастама көтеру тәрізді…
– Болашақта мені мүлде басқа қырымнан көрулеріңіз әбден мүмкін. Иә, мен өзімнің кәсіби жолымда түрлі бағытта дами беруіме ашықпын. Бірақ қандай қыр болмасын, бір нәрсе еш өзгермейді – менің ісім әйел затына деген сүйіспеншілікпен тікелей байланысты болып қала береді.
Қазір мен әйелдердің сыртқы келбетіне, олардың сұлулығына, сенімділігіне, өзін қабылдауына көмектесіп келемін. Бұл менің жүрегіме жақын іс. Бірақ уақыт өте келе мен бір терең шындықты ұғындым: шынайы сұлулық ішкі жарықтан басталады.
Сол себепті болашақта мен тек бет-әлпетпен ғана емес, әйелдің ішкі әлемімен де жұмыс істеуді қалаймын. Әрбір әйел өзінің бойындағы жұмсақтықты, даналықты, құндылықты, интуицияны сезініп, өз ішкі әлеміне сүйіспеншілікпен қарай білсе екен деймін. Мен әйелдің айнадағы бейнесін ғана емес, оның жанындағы жарықты да оятуға себепкер болғым келеді. Болашақтағы менің жолым – әйелдің сыртын әрлеп, жанын тербейтін кеңістіктер құру. Бұл жай ғана жұмыс емес, бұл – миссия. Себебі мен арқылы бір әйел өзін тануға қадам басса, бір ұрпақ шын жарыққа жақындай түсетініне сенемін.
– Байқап қарасам, төтеннен келіп, міне аштым дей салатын кәсіп емес сияқты…
– Сұлулық салонын ашу туралы арман менде бір күнде пайда болған жоқ. Бұл – менің ішкі еркіндікке деген ұмтылысымнан туған шешім. Мен әрқашан бостандықта жұмыс жасағым келді. Біреудің шекарасы, біреудің тәртібі, біреудің ережесі – шығармашылық адам ретінде маған бұл тар болып көрінетін. Уақыт өте келе өзімнің ерекше жолым бар екенін сезіне бастадым. Мен стандартпен өмір сүре алмаймын, мен үшін ең үлкен еркіндік – өз таңдауыңмен жүру. Сол себепті де сұлулық салон ашу туралы нақты шешімге келдім. Өз ортам, өз кеңістігім болғанда ғана мен нағыз шабытпен, сүйіспеншілікпен қызмет ете аламын деп түсіндім. Бұл – жай ғана бизнес емес, менің ішкі дауысымның жүзеге асуы. Себебі мен өз жолыммен жүруге батылдық таныттым.
– «Кәсіпкерден кеңес» атты айдарымыз бар. Сіз қандай кеңес бересіз?
– Қазір кәсіп бастайтындарға 7 нақты кеңесім бар. Біріншіден, ақшамен емес, оймен баста. Көп адам «ақша жоқ» деп кейінге шегереді. Ал шын мәнінде бизнес идея, көзқарас және әрекеттен басталады. Екіншіден, ойлау жүйеңді өзгерт. «Қолымнан келмейді» емес, «Қалай бастасам болады?», «Нені сата аламын?» деп өзіңе дұрыс сұрақтар қой. Үшіншіден, шағын кәсіптен қорықпа. Кәсіп бірден үлкен болмайды. 10 мың теңгеден бастап, тұрақты әрекетпен 1 млн теңге табысқа жетуге болады. Мысал – сенің алдыңда. Төртіншіден, контент – тегін ресурс. Инстаграм, тik-тok, WhatsApp – бәрі сенің дүкенің. Уақытыңды сол жаққа салып, клиентіңді сол жерден тарт. Бесінші қадам, алғашқы клиент – өз танысың. Достарыңа, жақындарыңа тегін немесе жеңілдікпен қызмет көрсетіп, сапа арқылы «сарафандық жарнама» тудыр. Түскен ақшаны өзіңе қайта сал. Киімге емес – біліміңе. Пайдасыз затқа емес, қажетті жабдыққа сал. Осы принцип сені өсуге апарады. Жетінші, шаршама, бірақ жалғыз қалма. Қолдау ізде. Комьюнити, ментор, орта – өсу үшін маңызды. Ойыңды бөліс, көмек сұра, үйрен.
– Мынаның барлығын басыңыздан өткердіңіз бе?
– Әрбір адамның ең мықты тірегі – оның ішінде. Айналада не болып жатқанына қарамастан, адам өз ішкі өзегіне тірене алса, ештеңе шайқай алмайды. Себебі сыртқы тұрақтылық ішкі байыптылықтан басталады. Өмірде дауыл да болады, бұрқасын да соғады. Бірде қолдаушылар азайып, бірде өзіңе сенімсіздік келеді. Бірақ дәл сол сәтте ішкі тіренішің бар болса, сен құламайсың. Сен шайқалсаң да, сынып қалмайсың. Себебі сені сырт емес, ішкі өзегің ұстап тұр. Ішкі тіреніш – өзіңе деген сенім, өз құндылығыңды білу, және жүрегіңдегі үнге адал болу. Оны тапқан сәттен бастап, өмір жеңілірек, ал жол – анық.
– Сіз кімге сенесіз?
– Мен досқа сенемін. Адамның жанын түсінетін, сөзсіз қолдайтын, үнсіз жанында болатын достыққа сенем. Иә, шынайы, жүрекке жақын достарым көп емес, бірақ сол аздың өзі мен үшін тым қымбат. Ал араласып, құраласатын адамдарым өте көп. Мен адамдарды жақсы көремін, ашықпын, қарым-қатынасты бағалаймын. Бірақ мен үшін нағыз достық – терең, шынайы, таза байланысты білдіреді. Сондықтан аз болса да, жүрекпен сезілетін достық – менің өмірімдегі үлкен құндылық.
Меніңше, шын мәніндегі үздіктер ең алдымен, біліммен емес, адамгершілікпен, шынайылықпен және ниетпен ерекшеленеді. Кез келген саланың шыңына шыққан адамды байқасаң, оның артында тек білім ғана емес, үлкен жүрек, таза ниет және адал еңбек тұрады. Өсу жолында шын жүректен «оқимын», «өсемін», «пайда әкелемін» деген ниетпен шыққан адам түбі жеңіске жетеді. Себебі шынайы ниет жол ашады, ал адамгершілік пен шынайылық – сол жолда ұстап тұратын тірек. Үздіктердің үздігі – ол мінсіз емес адам, бірақ ниеті түзу, ниеті арқылы биікке жеткен адам. Міне, мен осыған сенемін.
– Өмірде өкінген сәттеріңіз бар ма?
– Өткеніме ешқашан өкінген емеспін. Өйткені бүгінгі менің болмысымды қалыптастырған да дәл сол өткен жол. Қиындығы да, қуанышы да, адасқан сәттерім мен табылған сәттерім де – бәрі бүгінгі Айзада болуым үшін маңызды болды. Мен өмірімдегі ешбір сәтті алып тастамас едім. Себебі әрбір адам, әрбір таңдау, әрбір жағдай – мені шыңдады, өсірді, тереңдетті. Егер қайта туылу мүмкіндігі берілсе де, мен дәл осы жолмен, дәл осы сезімдермен қайта жүрер едім. Себебі мен өз жолымды жүріп келемін және ол жол – мен үшін ең дұрыс жол.
Тағы бір айтатыным, клиент кешіксе, мен ешқашан ренжімеймін. Өмірдің әр сәті – жай ғана кездейсоқ емес, мен үшін, менің өсуім үшін берілетін сабақ деп білемін. Бұрынғыдай кінәліні іздемеймін, тағдырмен күреспеймін. Қазір мен өмірге сенемін. Қарсыласпаймын. Кешігу, өзгеріс, күтпеген жағдай – бәрі де менің сабырымды, қабылдауымды, ішкі тұрақтылығымды бекемдей түсетін құрал сияқты. Сондықтан мұндай сәттерді «қиындық» емес, «керек болған» деп қабылдаймын. Себебі менің өмірімде бәрі уақытында және бәрі менің жақсылығым үшін болады.
– Сұхбатыңызға рахмет.
Әңгімелескен Мөлдір Сабыржан