Екі жыл бұрын келіппін. Бір кездері өзім жұмыс істеп, табанымнан таусылып, ой-шұқырын жаттайын деп, жаяулатып жүрген Жосалы кентінің іші кәдімгідей өзгеріпті. Бұрын арам шөбі шығып, бос жатқан жерлердің бірнешеуін байқадым, зәулім ғимарат, кәсіпкерлік нысаны бой түзепті. Бір жерінде дәмхана, тағы бір жерде көлік жуу, әйтеуір, халыққа қызмет ететін нысан орналасқан.
Тазалығы да көш бастап тұрғанын айта кету керек. Дүроңғарлықтар үздік ауылмыз деп шаттанса, Қармақшы тазалық тұрғысында үздік аудан атанып, бірнеше арнайы техника алғаны кеше ғана еді… Әкімнің баяндамасын тыңдамай-ақ, кентті бір араласа, істі көзбен көргенге не жетсін?! Міне, сөзі мен ісі үйлескен деген осы емес пе?!
Жандос Еркінбекұлының әңгіме арасында «Ертеңгі күні Жандос Еркінбек ауданда әкім болғанда не істеді дегенде артымда айтатын ісім болғаны жақсы. Еңбегің сіңгенде ғана халықтың көзіне тіке қарайсың» деп еді… Осы сөз ойымнан біразға дейін шықпады. Сәті түсіп, қасиетті Қорқыт бабаның жамбасы жерге тиген, бір ауылынан жүз шайыр шыққан, ауданынан жүздеген спорт шебері шыққан қасиетті Қармақшы топырағына табан тіреп, аудан әкімі Жандос Еркінбекұлымен осылай сұхбаттастық.
– Жандос Еркінбекұлы, екі жыл дегеніңіз зеріккен адамға көп уақыт, ал іскер адамға аз уақыт. Осы екі жыл сізге қалай өтті?
– Ертеңгі күні «Жандос Еркінбек әкім болғанда не істеді?» дегенде соңымнан жақсы істер қалу керек деген ұстаным әркез менің санамда жүреді. Еліңе еңбегің сіңгенде ғана халықтың көзіне тура қарай аласың. Туған жеріме туымды тігіп, әкім болып отырған мен – бақытты адаммын. Осы бақытты сезіне білу керек. Сол кезде ғана ақ-адал еңбек ете аласың. Еліңнің аманатына жауапкершілікпен қарай аласың. Ел алдында есеп бергенде де халық көп сауал қоймады. Онысы, менің әрбір жұмысым халықтың көз алдында болғаннан шығар…
Қандай жұмыс болса да, ең әуелі бюджетке байланысты. Бюджеттің бүйірі томпайған сайын атқарар істің де ауқымы кеңейеді. Айта кетейік, 2023 жылдың 19 қаңтарында аудан бюджеті 11,9 миллиард теңге болса, 2024 жылы бұл көрсеткіш 18,5 миллиард теңгеге жетті. Бір жылда 6 млрд 541 млн теңгеге немесе 54,5 пайызға артып отыр. Ал ауданның өз кірістері 2024 жылға 2 млрд 111 млн теңге болып межеленсе, жыл қорытындысымен 547 млн теңгеге артық орындалды. Бұл да ең өзекті деген мәселелерді шешуге жұмсалады.
– Биыл аудан жұртын талай жылдан бері толғандырып жүрген темір жол өткелі мәселесі шешімін тауып жатыр екен. Құтты болсын. Табан астында жедел жәрдем немесе төтенше жағдай қызметіне жүгінер сәт туа қалса, бұл талайдың шымбайына бататын…
– Дұрыс айтасыз. Біз бұл өткелдің мәселесін «Ғасыр жобасы» деп атасақ та, қателеспейміз. Қазір қаражаты да, рұқсаты да шешілген. Бұл іске 5,5 млрд теңге қаралды. Біз айтып отырған темір жол үстінен өтетін көпірді жылдың аяғына дейін бітіріп, пайдалануға берсек, ойдағы мақсаттың да орындалғаны. Қазір осы мәселенің шешімін тауып жатқанына халықтың да қуанышын байқауға болады.
– Дәл осындай «Көптен бері ойда жүрген нәрсе еді» дейтіндей қандай жаңалықтарыңыз бар?
– Газбен қамтамасыз етуде айтарлықтай жұмыс бар. Бізге «көгілдір отынды» Дүр Оңғар ауылына жеткізіп алу үлкен жүк болып тұрған. Егер осы елді мекенге жеткізсек, арғы жағындағы ауылдардың арасы жақын, бірінен біріне оңай жеткізе аламыз. Осы жоба іске асқанда аудан тұрғындарын «көгілдір отынмен» қамту үлесі артады. Осы күні аталған елді мекенге дейін және ауылішілік құбыр желісін тартуды бастауға облыстың қаржы қазанынан 1 млрд 721,3 млн теңге қаражат бөлінді. Жалпы жобаның іске асуына 7 млрд 172 млн теңге қажет. Газбен қамту тақырыбына келген соң, айтып өтейін, Ақай мен Төретамды «көгілдір отынмен» қамтамасыз еттік. Дүр Оңғар ауылынан асқан соң ары қарай да жұмыстар жалғасын тауып, 2027-2028 жылдары газбен қамту көрсеткішін 90 пайызға жеткіземіз деген жоспар бар. Мұнан бөлек, Иіркөлге 20,1 млн теңге, Төребай би ауылына 19,2 млн теңге елді мекендерге дейін және ауылішілік газ желісінің жобасын әзірлеуге аудандық бюджеттен қаржы бөлініп, жоба-сметалық құжаттары әзірленді. Аудан орталығындағы «Тәуелсіздік» атты жаңадан ашылған ықшам ауданына да газ құбырын тарттық. Оған бөлінген 743,8 млн теңге толық игерілді. Енді ол шағын ауданнан жер телімдерін беру үшін алдымен ауызсу құбырын тартуымыз керек. Бұл – осы жылы шешілетін мәселе.
– Естуімізше, баспана мәселесі де шешімін тауып келеді екен…
– Иә, мұндай жұмыс қолға алынған. Жыл сайын біз үймен қамтамасыз ету көрсеткішін көтеріп келе жатырмыз. Мәселен, 2023 жылы 50 отбасы қоныс тойын тойласа, 2024 жылы бұл санның 3 еседен де асты. Біз өткен жылы 156 пәтер табыстадық. Алдағы уақытта әрқайсысы 18 пәтерлік үш баспананы жас мамандарға арнап салғымыз келеді. Кент орталығындағы екіқабатты тұрғын үйлердің 20-сы апаттық жағдайда деп танылды. Біз ол кісілерді де баспанамен қамтамасыз етуіміз керек. Ол да – жоспардағы жұмыс.
– Осы жерде сұрай кетсек. Аудандағы орындалып жатқан ауқымды жұмыстарда мердігер мекемелердің жергілікті халықты жұмыспен қамту жайы қандай?
– Өте дұрыс сұрақ. Әрине, жұмыссыздық мәселесін шешудің жан-жақты тетігін қараймыз. Мердігер мекемелердің жергілікті халықты жұмыспен қамтуы жақсы. Бұл жерде біз мына нәрсені ұғуымыз керек. Маңызды нысандарды елдің азаматтары істесе, жанашырлықпен қарайды, келер ұрпағына қалатындай етіп, жауапкершілікпен орындайды.
Мұнан бөлек, ауданда ашылған әрбір кәсіпкерлік нысаны бір жаңа жұмыс орнын болса да ашады. «Қармақшы құс» серіктестігінің құс фабрикасы тәрізді ауқымды жобалар арқылы азаматтарды жұмыспен қамтып отырмыз. Алдағы уақытта аталған кәсіпорынның жем зауыты ашылмақ. Онда да қаншама азаматтарды жұмыспен қамтып, екі қолға бір күрек береміз. Өткен жылдың есебінде 3 жарым мың кәсіпкерлік нысанында 5 мыңға жуық азамат жұмыспен қамтылған. Ал жаңадан ашылғалы жатқан екі спорт кешенінде де әрқайсысында 15-тен жаңа жұмыс орны болады.
– Алда қандай жоспар бар?
– Білесіз бе, мен нақты қолға алынып жатқан жобалар болмаса, піспей тұрған бастамаларды айта бермеймін. Табиғатым солай. Өзім нық сенімді болғанда ғана бөлісемін.
Құрылыс жұмыстарының қарқынын арттыру, жол жөндеу, спорт алаңдарын салу, көшелерді жарықтандыру, абаттандыру жұмыстарын жүргізу жоспарлануда.
«Ауыл – ел бесігі» бағдарламасы есебінен Жосалы кентінің Келмембет батыр және Шыңғысов көшелеріне күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіледі. Облыстық бюджет қаражаты есебінен Ақжар ауылының 3 көшесіне, Жосалы кентінің бір көшесіне күрделі жөндеу жұмыстары және Жосалы кентінің 5 көшесіне орташа жөндеу жұмыстары жүргізіледі. Аудандық бюджет қаражаты есебінен Иіркөл ауылындағы бір көшеге күрделі жөндеу және Ақтөбе ауылының бір көшесіне орташа жөндеу жұмыстары да басталады.
– Туған жердің алдындағы перзенттік парызды сезініп жүрсіз бе?
– Мен және өзімнің орынбасарларымның барлығы – осы Қармақшы топырағында туған, өскен жанбыз. Ойымның түп төркінін түсініп отырған боларсыз. Елге жанымыз ашып жұмыс істеу үшін осындай қадамға бардық. Кез келген істі адам жаны ашып атқару керек. Сонда ғана нәтиже болады. Сезініп жүрміз деп нық айта аламын.
– Бұған дейін Қармақшы ауданының жан-жақты дамуы тұрғысында кейінгі орында көріп келгеніміз жасырын емес. Оны сіз де, біз де білеміз.
– Мұны байқағаныңызға қуаныштымын. Тазалық жұмыстарын жолға қойдық. «Үздік аудан» атанып, арнайы техникаларға қол жеткіздік. Алдағы уақытта мұнан да зор жетістіктерге қол жеткіземіз. Әрбір жұмыстың өзіне бағытталған техникаларын аламыз. Мұздақты кездері, қолайсыз ауа райында халыққа жағдай жасау мақсатында жүк көлігіне екі адам мініп алып, күрекпен құм, топырақ шашқаны дұрыс емес. Оған да арнайы техникалары келеді. Туған жерді түлетуге әлі талай маңдай терімді төгемін.
– Сұхбатыңызға рақмет. Еңбегіңіз елене берсін.
Әңгімелескен Дәулет ҚЫРДАН